Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Çorum il sınırlarında bulunan Alaca Höyük antik şehrinde yer alan Gölpınar Hitit Barajı'nın, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu tarafından Dünya Mirası Sulama Yapıları (WHIS) ödülüne layık görülerek lissteye alındığını bildirdi.
ANKARA (İGFA) - Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Çorum ili sınırları içerisindeki Alaca Höyük antik şehrinde yer alan Gölpınar Hitit Barajı’nın, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu tarafından (WHIS) ödülüne layık görülerek bununla ilgili listeye alındığını söyledi.
Bakan Yumaklı, merkezi Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de bulunan, Türkiye'nin de içinde yer aldığı 11 kurucu üye ile 1950 yılında faaliyetlerine başlayan Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonunun (ICID) halihazırda 110 üyesi ile sürdürülebilir tarımsal su yönetimini teşvik etmek amacıyla sulama, drenaj ve taşkın yönetimi alanında çalışmalar yürüttüğünü aktardı.
Bakanlığa bağlı DSİ Genel Müdürlüğünün ICID'ye 1960 yılında kurumsal üye (Türk Milli Komitesi-TUCID) olduğunu belirten Yumaklı, ICID tarafından belirli periyotlarda, tarımda suyun verimli kullanımını desteklemek, sulama alanındaki yenilikçi çalışmaları dünya su gündemine taşımak ve bu konudaki araştırmaları teşvik etmek amacıyla çeşitli kategorilerde ödüller verildiğini dile getirdi.
Tarım ve Orman Bakanlığı resmi internet sitesinde yer alan habere göre bu ödüllerden birinin de 2014 yılından itibaren, 100 yıldan daha eski ve faal durumda bulunan sulama yapılarının tanınması amacıyla verilen Dünya Mirası Sulama Yapıları (WHIS) ödülü olduğunu vurgulayan Yumaklı, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bakanlığımıza bağlı DSİ Genel Müdürlüğümüz, WHIS Ödülü kategorisine 2024 yılında Gölpınar Hitit Barajı ile adaylık başvurusu yapmıştır. 3 bin 324 yıllık baraj, ICID tarafından Sidney-Avustralya'da düzenlenen 75. Uluslararası Yönetim Kurulu Toplantısı'nda, TUCID'in WHIS ödülünü alarak Dünya Mirası Sulama Yapıları Listesi'nde yer almaya hak kazandığı ilan edilmiştir. Tarih öncesi çağlardan bu yana Anadolu topraklarımızı suyla buluşturan ve ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak DSİ Genel Müdürlüğümüz tarafından rehabilite edilen tesisimizin böylesine önemli bir ödüle layık görülmesi ülkemiz adına mutluluk vericidir. Geçen yıl da Van ilimizin sınırları içinde yer alan 2 bin 800 yıllık Şamran Kanalı Dünya Mirası Sulama Yapıları Listesine girmeye hak kazanmıştı. Böylece ülkemizden Dünya Mirası Sulama Yapıları Listesine giren eser sayımız ikiye yükseldi. İnşallah önümüzdeki süreçte ülkemizde yer alan diğer tarihi sulama yapılarımızın da listede yerini alması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz."
Bakan Yumaklı, halen su stresi yaşayan bir ülke olarak su kaynaklarının daha akılcı, etkin ve sürdürülebilir şekilde değerlendirilmesi için hayata geçirdikleri eylem planlarını kararlılıkla uyguladıklarının altını çizerek “Bu bağlamda, geçmişten bizlere miras kalan tarihi değere sahip su yapılarımızın korunup gelecek kuşaklara aktarılması için büyük gayret gösteriyoruz. Bu çabalarımızın bir karşılığı olan bu ödülün ülkemiz için hayırlı ve uğurlu olmasını diliyor, katkısı olanlara teşekkür ediyorum." ifadelerini kullandı.
GÖLPINAR HİTİT BARAJI
Hititler, M.Ö. 13. yüzyılda Anadolu topraklarını suyla buluşturmak amacıyla Gölpınar-Hitit Barajı'nı inşa etmişlerdir. Hititler bu baraj vasıtasıyla toplanan suyu cazibeli olarak 1,3 km uzaklıkta yer alan Alaca Höyük antik şehrine ulaştırmışlardır.
Alaca Höyük antik şehri, Çorum ilinde, su kültü, tarımsal sulama ve su yönetimi açısından günümüze önemli izler bırakan tarihi bir merkezdir. Alaca Höyük, Hititlerin başkenti olan Hattuşa (Boğazköy) şehrinin 34 km. kuzeyinde yer almaktadır.
Alaca Höyük'te 1997 yılında Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu'nun kazı başkanlığında yeniden başlatılan çalışmalar kapsamında, Anadolu'nun ilk barajlarından biri olan Hitit Barajı gün yüzüne çıkartılmıştır.
Baraj, 2002-2007 yılları arasında Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Tarih Kurumu, Anadolu Üniversitesi, Çorum Valiliği, Alaca Höyük Belediyesi ile koordineli olarak DSİ Genel Müdürlüğü tarafından rehabilite edilmiştir.
Hitit Barajı'nın yeniden bir baraj ve rekreasyon alanı olarak turizme kazandırılması konusunda 2015 yılında başlatılan arkeopark projesi çalışmaları 2018 yılında tamamlanmıştır. Barajın turizme kazandırılması için etrafındaki 277 dönüm arazi kamulaştırılmıştır. Bugün için daha çok turizm yönüyle ön plana çıkan baraj ve çevresi, Hititlerin son döneminde bölgede yaşanan kuraklığın bir ürünü olması nedeniyle önemini korumaktadır.
Günümüzde küçük bir gölet gibi gözüken barajın; savakları, su dinlendirme havuzu, geçirgenliği azaltan kil sıvaları ile döneminin önemli su mühendisliği harikalarından biri olduğu düşünülmektedir. Barajın su seviyesini kontrol eden bölümü ise başlı başına bir yapıt olarak kabul edilmektedir. Baraj inşa tekniğinin bir Hitit buluşu olduğu düşünülmektedir. Günümüzde fonksiyonlarını devam ettiren baraj, 3324 yıl öncesinde olduğu gibi Alaca Höyük çiftçileri tarafından tarımsal sulamada halen kullanılmaktadır.