Mezopotamya’nın incisi Mardin, taş evleri ve çok kültürlü dokusuyla dizi sektörünün gözdesi. Ancak yerel halk, STK’lar ve akademisyenler, "Hercai", "Sıla" ve son olarak Kanal D’nin "Uzak Şehir" dizisi gibi yapımların Mardin’in hoşgörü kültürünü yansıtmayıp, reyting için şiddet ve stereotip dolu senaryoların sunulmasından rahatsız.
Şehmus EDİS / MARDİN (İGFA) - Mardin, 2000’li yıllardan bu yana 9 dizi ve 6 filme ev sahipliği yaptı.
Sıla (2006-2008), Hercai (2019-2021) ve Bir Bulut Olsam (2010) gibi yapımlar, Midyat konakları ve Savur köyleriyle şehri bir film platosuna çevirdi.
Süleyman Demirel Üniversitesi’nin 2017 araştırmasına göre, halkın yüzde 70’i dizilerin turizme ve ekonomiye katkı sağladığını kabul ederken, yüzde 60’tan fazlası, kültürün yanlış aktarılmasından ve yaşam tarzlarının abartılmasından şikayetçi.
Diziler, kan davaları, ensest ilişkiler ve silahlı cenaze sahneleriyle Mardin’in Süryani, Arap, Kürt ve Türk unsurlarının barışçıl birliğine gölge düşürüyor.
UZAK ŞEHİR DİZİSİ TARTIŞMALARI ALEVLENDİRDİ
11 Kasım 2024’te başlayan Kanal D dizisi Uzak Şehir, cenaze sahnesinde toplu silah atışıyla tepki çekti. STK’lar, “Bu cehalet veya kötü niyet. Mardin’in hoşgörü kültürü yerine şiddet pompalanıyor” diyerek dizilere gerçek kültürü yansıtma çağrısı yaptı.
DEVA Partisi Mardin İl Başkanı Kadir Kerimoğlu, “Dizilerde Mardin’in ruhu yok, sadece şive var. Silahlı çatışmalar, Mardin’in hoşgörüsünü yansıtmıyor. Senaristler ve yönetmenler, gerçek yaşam hikayelerine ve örf-adetlere dikkat etmeli” dedi.
GEÇMİŞTEN GELEN ELEŞTİRİLER
Tepkiler sadece "Uzak Şehir" dizisi ile sınırlı değil. "Kadim Dostum" dizisi için Mardin Artuklu Üniversitesi İlahiyat Dekanı Prof. Dr. Ahmet Ağırakça, “Sahneler kurgu, Mardinli ailelerle alakasız. RTÜK durdursun!” demişti. Coca-Cola reklamı tartışmasında da STK’lar, boykot ürünlerinin kültürle bağdaşmadığını belirtmişti. Yerel halk, “Turist geliyor ama kimliğimiz kayboluyor” diyerek isyan ederken, bir vatandaş, “Bizi ‘kanlı aileler’ diye damgalıyorlar. Gerçek şehirlerin kültürünü yansıtın” çağrısında bulundu.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: YEREL DANIŞMANLIK VE ANTROPOLOG DENETİMİ
Bazı vatandaşlar, Berivan (1999) gibi eski dizilerin kültürel çeşitliliği daha iyi yansıttığını düşünüyor. Öneriler arasında yapımcıların yerel danışmanlarla çalışması, senaryoların antropolog denetiminden geçmesi var.
“Mardin Işığı söndürülmesin, gerçekle parlasın” diyen yerel halkın, RTÜK ve yapımcılara da çağrısı da, "Reyting için Mardin kültürü kurban etmeyin. Belki bir gün, Mardin'in gerçek hikayesi, hoşgörü, müzik ve kardeşlik ekrana taşınır. O taş evler, sadece dekor değil; binlerce yıllık bir medeniyetin nefesi. Onu boğmayın" diyerek tepkilerini ortaya koydu.
